31-01-2021
Wie onze boerderij al een tijdje volgt weet dat wij in de afgelopen winters veel bomen en struiken hebben aangeplant. Dit geeft in de zomers, als alles in blad en bloei staat, een mooi beeld. Wij planten hagen aan met soorten zoals wilg, els, hazelaar, wilde appel, wilde lijstersbes, sleedoorn etc. Maar ook bomen waar wij letterlijk de vruchten van kunnen plukken, appel en peer, en vruchten rapen, walnoot en tamme kastanje. Maar waarom? Wij hebben toch melkkoeien? En die eten gras. En een boom geeft schaduw en dan groeit er geen gras..
Dat is niet helemaal waar natuurlijk, gras groeit ook onder en rond bomen. Maar het klopt wel, wij hebben koeien en die eten gras (lees als: gras, klavers en kruiden die allemaal in het weiland staan). Waarom dan bomen en struiken aanplanten? Dit doen wij omdat wij de boerderij, waar de koeien een onderdeel van zijn, als één geheel zien. Je hebt de bodem, daarop groeit het gras. Dit eten de koeien. Zij laten hun mest achter waar veel nutriënten in zitten die worden opgenomen door de bodem. Uit deze kringloop oogsten wij melk en vlees. De bomen en struiken hebben ook een toevoeging op deze kringloop. Door deze strategisch neer te zetten kunnen zij schaduw leveren in hete zomers voor zowel het gras als de koeien. Ook reiken de wortels dieper in de grond dan waar gras ooit zal komen. Deze wortels halen uit de diepere bodem lagen voedingstoffen en water naar boven. Hier zal de bodem, en dus ook het gras, en dus ook de koeien, van profiteren. Houtige gewassen breken ook wind. Het gras zal minder stress ervaren van harde wind en beter groeien. De biodiversiteit (de diversiteit van leven) zal toenemen. De houtige gewassen trekken insecten aan wat weer een voedingsbron is voor vogels. Kortom, bomen en struiken hebben vele positieve effecten.
Vruchtdragende bomen vormen een extra financiële tak op de boerderij. Deze bomen hebben wij daarom in een silvopasture aangeplant. Een silvopasture is de combinatie van houtige gewassen en vee. Alle bomen in het weiland zijn hoogstam zodat de koeien eronderdoor kunnen weiden. Deze bomen geven de eerste jaren nog geen vruchten maar als ze volwassen zijn kunnen er vele kilo’s vanaf komen. Tussen de bomen hebben wij klein fruit struiken aangeplant. Deze zullen niet zo lang meegaan als de bomen, maar wel al veel sneller vruchten leveren. Er staan kruisbessen, aalbessen, honingbessen, verschillende frambozen en bramen tussen de bomen. Deze zullen op korte termijn voor inkomen zorgen. Het hebben van een extra tak op het bedrijf is financieel interessant als bijvoorbeeld de melkprijs in een jaar erg tegenvalt. De opbrengsten van de vruchten zullen deze tegenvallende prijzen (deels) compenseren. En wellicht creëert het ook wel extra werkgelegenheid!
Alles is nog in de opstart fase en wij hebben nog geen productie. Maar wij zien wel de potentie van dit silvopasture systeem. Dat neemt niet weg dat wij ook nog steeds met veel vragen zitten. Heeft dit echt rendement? Groeit er genoeg gras voor de koeien? Profiteert de natuur hier ook echt van? En misschien nog wel de belangrijkste vraag, vind ik dit over 10 jaar nog wel leuk? Nu is het zorgen dat alle planten genoeg water krijgen en blijven leven (een hele uitdaging met zulke zomers!) en zien hoe de planten en het (boerderij eco)systeem zich ontwikkelt.
